"Późno" jest o wiele lepsze niż "nigdy"

Przeczytałam powieść.
Ja ją nawet bardziej pochłonęłam, niż sączyłam. A na koniec jeszcze utopiłam się w tym smutku, który ze sobą niósł każdy jej rozdział.
Mowa o "Lektorze" Bernharda Schlinka.

Kilka miesięcy temu obejrzałam film i choć zwykle wolę poznać historię w odwrotnej kolejności (najpierw książka, potem ekranizacja), to tym razem przez zupełny przypadek, zrobiłam odstępstwo.

Po przeczytaniu lektury o żaden szczegół nie jestem bogatsza - niczego więcej się nie dowiedziałam - żadnych szczegółów, żadnych wątków więcej niż na ekranie. Fakty sfilmowane zgodnie z książkową dokładnością i chronologią.  I nie będę tu obydwu dzieł porównywać, bo obydwie wersje były równo udane.

Dziś skupię się na TYM smutku.  A potem na TEJ nadziei.

Historia opowiada o trudnym i złożonym uczuciu, jakim piętnastoletni Michael, uczeń niemieckiego gimnazjum obdarzył trzydziestosześcioletnią kobietę. W powojennych Niemczech spotykali się codziennie w jej mieszkaniu. Po serii miłosnych igraszek chłopak odczytywał kobiecie fragmenty klasycznych lektur. Z tych dwóch elementów stworzyli swój tajemny i wzajemnie satysfakcjonujący rytuał. 

Pewnego dnia kobieta znika.

Ponowne spotkanie dwojga odbywa się po kilku latach na sali rozpraw, na której sądzeni są zbrodniarze wojenni. Kobieta (jak się okazuje - nadzorczyni obozu koncentracyjnego) zostaje poddana konfrontacji z prawem (po stronie prawa m.in. młodzian - obecny student prawa).

Hanna zostaje osądzona i skazana na dożywocie. Przyjmuje na siebie winy, których nie popełniła lub  popełnienia nie była świadoma. Do części przewinień przyznaje się również z powodu swojego analfabetyzmu. Upośledzenie to jest dla niej rzeczą najbardziej wstydliwą i skrywaną ze wszystkich tragedii, jakie w życiu ją spotkały. Michael odkrywa jej ułomność. Boryka się z ogromnym dylematem, czy pomóc byłej kochance wyjść z impasu częściowo obronną ręką (musiałby wtedy ujawnić jej upośledzenie), czy też pozwolić, aby winy okupiła pokutą niewspółmierną do przewinień, zachowując przy tym prawo do własnej godności.

"Die Qual der Wahl" (męka wyboru) - mówią o takich sytuacjach Niemcy. I męka ta oddana jest w książce z prawdziwą soczystością. I to ona właśnie napawa tak dużym smutkiem - to szamotanie się, ta niepewność, które rozwiązanie jest prawidłowe. Jak obliczyć zyski i straty? I czy w ogóle można za kogoś podejmować takich wyborów?  A jeśli nawet się zaryzykuje i decyzję podejmie, może się okazać, że zrobiło się to za późno.


Cytaty? A proszę bardzo:

"Byłem smutny z powodu spóźnień i błędów w życiu tak w ogóle. Myślałem, że jeśli przegapi się właściwy czas, jeśli  za długo się samemu przed czymś wzbrania, jeśli za długo się czegoś komuś odmawia, potem przychodzi to zawsze za późno, nawet jeśli prośba kosztowała dużo wysiłku i przyjęto ją z radością. A może "za późno" w ogóle nie istnieje, może jest tylko "późno", a "późno" jest o wiele lepsze niż "nigdy"? Nie wiem."

"Warstwy naszego życia leżą tak gęsto jedna na drugiej, że w tym, co później stale nas spotyka, jest coś, co było wcześniej, i co nie jest zakończone i załatwione, ale współczesne i nadal żywotne."

To wszystko  każe mi podjąć próbę dokonania rachunku we własnym sumieniu: ile rzeczy w życiu zaniechałam; ile odłożyłam na bliżej nieokreślone kiedyś; w ilu sytuacjach bałam się podjąć decyzję; ile razy podjęłam ją niezgodnie z własną wolą; ile razy pozwoliłam decydować za siebie; ile razy nie uwierzyłam w czyste intencje; i czy jestem z tym szczęśliwa czy nie.

Dylematów w ilościach hurtowych na najbliższe dwadzieścia lat do przodu...

Jedno jednak mnie zbudowało. Niesamowicie!!!
I  będę się tej prawdy w życiu trzymać kurczowo:

"PÓŹNO" JEST O WIELE LEPSZE NIŻ "NIGDY".

Amen